Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Język wenecki (wen. vèneto, łéngua vèneta; wł.veneto, lingua veneta) – zespół dialektów używanych przez ponad dwa miliony osób w północno-wschodnich Włoszech (przede wszystkim prowincje: Belluno, Padwa, Rovigo, Treviso, Triest, Wenecja, Werona, Vicenza) oraz przez włoską mniejszość narodową w Chorwacji i Słowenii (głównie na półwyspie Istria). Nie należy mylić z nazwą jednego z dialektów tego języka, używanego w Wenecji i określanego jako venexiàn/venesiàn. Dialekty weneckie są potocznie uważane za dialekty języka włoskiego, ale znacznie różnią się od włoskiego języka standardowego. Z językoznawczego punktu widzenia nie są wcale dialektami języka włoskiego, gdyż język wenecki jest klasyfikowany w podgrupie gallo-italskiejjęzyków zachodnioromańskich[1][2], natomiast włoski standardowy w grupie italsko-dalmatyńskiej[3].
Język wenecki a język włoski
Różnice w gramatyce
Rodzajniki
Język włoski
Język wenecki
un, uno
un
una
na
il, lo
el
la
ła
i, gli
i
le
łe
Podobnie jak we włoskim, w weneckim rodzajniki określone skraca się przed samogłoską do l', a nieokreślone – do n'.
Przyimki
Przyimki bez rodzajników
Język włoski
Język wenecki
a/ad
a
con
co
da
da
di
de
in
in
per
par
Przyimki włoskie z rodzajnikami
il
l’
lo
la
i
gli
le
a
al
all’
allo
alla
ai
agli
alle
da
dal
dall’
dallo
dalla
dai
dagli
dalle
di
del
dell’
dello
della
dei
degli
delle
in
nel
nell’
nello
nella
nei
negli
nelle
su
sul
sull’
sullo
sulla
sui
sugli
sulle
Przyimki weneckie z rodzajnikami
W rodzaju żeńskim przyimki nie łączą się z rodzajnikami. W rodzaju męskim mogą się łączyć lub nie, w zależności od wyboru piszącego.
el
i
a
al
ai
co
col
coi
da
dal
dai
de
del
dei
in
ntel
ntei
Przysłówki
Język włoski
Język wenecki
Uwagi
più
pì/pi
„bardziej”
quando
quando che
„kiedy”
sempre
senpre
„zawsze”
Czasownik
Włoskiej partykule przeczącej non odpowiada wenecka no.
Odmiana czasowników
Bezokoliczniki włoskie pierwszej koniugacji mają końcówkę -are, a w weneckim ta końcówka ma postać -ar: wł. parlare – wen. parlar. Bezokoliczniki włoskie drugiej koniugacji mają końcówkę -ere, a w weneckim ta końcówka ma postać -ar: wł. correre – wen. córar.
Czasowniki weneckie trybu oznajmującego mają tę samą formę w liczbie pojedynczej i mnogiej. Na liczbę wskazuje odpowiedni rodzajnik: wł. può – wen. el/ła pol, wł. possono – wen. i/łe pol.
W języku weneckim nie używa się czasu przeszłego dokonanego prostego. Zamiast niego, używa się czasu złożonego: wł. riformò – wen. el/ła gà riformà.
Imiesłów bierny czasowników pierwszej koniugacji ma we włoskim końcówkę -ato lub -ata w zależności od rodzaju, zaś w weneckim -à. W liczbie mnogiej w weneckim, końcówka ta zwykle nie ma zaznaczonego akcentu i przybiera postać -ai, -ae: wł. passato, passata, passati, passate – wen. pasà, pasà, pasai, pasae. Analogiczną postać mają rzeczowniki o końcówkach -ato/-ata: wł. peccato – wen. pecà.
Odmiana niektórych czasowników nieregularnych (wybrane formy):
Odmiana czasownika „być”:
Język włoski
Język wenecki
Forma gramatyczna
essere
èser
bezokolicznik
è
el/ła xe (również l'è)
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza
sono
i/łe xe
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga
sia
el/ła sia
tryb łączący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza
siano
i/łe sia
tryb łączący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga
Odmiana czasownika „mieć”:
Język włoski
Język wenecki
Forma gramatyczna
ho
go
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 1. osoba, l. pojedyncza
ha
el/ła ga
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza
abbiamo
gavémo
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 1. osoba, l. mnoga
hanno
i/łe ga
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga
Odmiana czasownika „móc”:
Język włoski
Język wenecki
Forma gramatyczna
può
el/ła pol
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza
possono
i/łe pol
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga
Różnice w ortografii
Podwójne włoskie spółgłoski b, c, f, g, l, m, n, p, s, t odpowiadają pojedynczym w języku weneckim: wł. maggiore, polacco, appunto – wen. magiore, połaco, apunto.
Włoskiej literze c przed i po samogłosce odpowiada s w słowach weneckich: wł. vicina, amici – wec. visina, amisi.
Włoska litera l na początku wyrazu lub w połączeniach -al-, -il-, -ol-, a przed samogłoską przechodzi w wenecką ł: wł. logica, politica – wen. łogica, połitica. Taka konwencja jest stosowana w Wikipedii, niemniej jednak zamiast litery ł, spotykanej w niewielu alfabetach (prócz weneckiego właściwie tylko w polskim, łużyckim, białoruskiej łacince i nawaho), często pozostawia się l.
Włoskiej literze m w połączeniach -mb-, -mp- odpowiada n w słowach weneckich: wł. campo, gamba – wec. canpo, ganba.
Włoskiej literze s między samogłoskami odpowiada x w słowach weneckich: wł. famoso, fisiche – wec. famoxo, fixeghe.
Włoskiej grupie chi oraz grupie cchi przed samogłoską odpowiada wenecka ci: wł. chiamati, vecchio – wen. ciamai, vecio.
Włoskiej grupie gli przed samogłoską odpowiada wenecka j: wł. famiglia, tagliare – wen. faméja, tajar.
Włoskiej grupie sc przed i odpowiada wenecka s: wł. scienza, crescita – wen. siensa, crèsita.
Włoskiej dwugłosce uo odpowiada wenecka o: wł. uomo, scuola – wen. omo, scoła.
Jan Englert urodzony 11 maja 1943 roku, to polski aktor filmowy. Od 1957 roku wystąpił w ponad 60 filmach. Od 2003 roku jest dyrektorem artystycznym...
Marcin Dorociński urodził się 22 czerwca 1973 roku, to polski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. Znany jest z ról w takich filmach jak Odwróceni(2009), Róża(2011),...
Magdalena Rigamonti: wiek Ile lat ma Magdalena Rigamonti? w 2022 roku skończyła 47 lat Magdalena Rigamonti: wzrost Ile ma wzrostu Magdalena Rigamonti? brak informacji Magdalena...
Katarzyna Kolenda-Zaleska: wiek Ile lat ma Katarzyna Kolenda-Zaleska? w 2022 roku skończyła 59 lat Katarzyna Kolenda-Zaleska: wzrost Ile ma wzrostu Katarzyna Kolenda-Zaleska? 178cm Katarzyna Kolenda-Zaleska:...
Maja Komorowska urodziła się 23 grudnia 1937 roku w Warszawie, jest polską aktorką .Pod koniec lat 50-tych Maja Komorowska pobierała lekcje aktorstwa lalkowego w Państwowej...
Małgorzata Bela: wiek Ile lat ma Małgorzata Bela? W 2022 roku skończyła 45 lat. Małgorzata Bela: wzrost Ile ma wzrostu Małgorzata Bela? 177cm Małgorzata Bela:...
Używamy plików cookie na naszej stronie internetowej, aby zapewnić Ci najbardziej odpowiednie wrażenia, zapamiętując Twoje preferencje i powtarzając wizyty. Klikając „Akceptuj wszystko”, wyrażasz zgodę na użycie WSZYSTKICH plików cookie. Możesz jednak odwiedzić „Ustawienia plików cookie”, aby wyrazić kontrolowaną zgodę.
Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić wrażenia podczas poruszania się po witrynie. Spośród nich pliki cookie, które są sklasyfikowane jako niezbędne, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są niezbędne do działania podstawowych funkcji witryny. Używamy również plików cookie stron trzecich, które pomagają nam analizować i rozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny. Te pliki cookie będą przechowywane w Twojej przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Masz również możliwość rezygnacji z tych plików cookie. Jednak rezygnacja z niektórych z tych plików cookie może wpłynąć na wygodę przeglądania.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.