![]() | |||||||||||||
kościół | |||||||||||||
![]() | |||||||||||||
Państwo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||
Adres |
Triq il-Lvant | ||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||
Kościół | |||||||||||||
Parafia | |||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||
Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||
Relikwie |
św. Lucydiana (Lucjana) | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Malty ![]() | |||||||||||||
![]() |
Kościół św. Łucji (malt. Il-Knisja ta’ Santa Luċija, ang. The Church of St. Lucy) – rzymskokatolicki kościół w Valletcie, stolicy Malty. Stoi przy Triq il-Lvant (East Street), naprzeciw wylotu Triq Santa Luċija (St. Lucy Street)[1].
Jest kościołem filialnym kolegiaty św. Pawła Rozbitka[2][3].
Historia
Kościół zbudowany został w 1570, cztery lata po rozpoczęciu budowy Valletty. Oryginalnie nosił wezwanie św. Franciszka z Paoli, którego statua znajduje się naprzeciw, na rogu Triq Santa Luċija. Pierwsi Dominikanie, którzy po Wielkim Oblężeniu przybyli do Valletty z klasztoru w Birgu, w tym małym kościele udzielali sakramentów budowniczym nowego miasta oraz jego pierwszym mieszkańcom. W 1571 przenieśli się do swojego nowego kościoła[2][4][5][6][7].
Dawny zwyczaj nakładał na kupców winiarskich z pobliskiego portu ciężar ponoszenia kosztów festynu w święto tytularne kościoła. Ich też staraniem kościół został jakiś czas później przebudowany i odnowiony. Wtedy też zmienione zostało wezwanie kościoła na św. Łucji i św. Wincentego Ferrera[5][6][8][9].
W 1740 biskup Paul Alphéran de Bussan kanonicznie ustanowił w tym kościele III Zakon Minimitów św. Franciszka z Paoli. Dwie małe marmurowe tablice na ścianie kościoła upamiętniają to wydarzenie[2][4][5][7].
Architektura
Wygląd zewnętrzny
Barokowa fasada kościoła, do którego wejścia prowadzi pięć kamiennych stopni, zbudowana jest z trzech zatok, z których boczne są węższe od środkowej. Na rogach toskańskie pilastry wznoszące się od połowy wysokości drzwi, wspierające entablaturę rozpiętą na całą szerokość budynku. Środkowa zatoka, oflankowana identycznymi podwójnymi pilastrami, mieści w sobie wejście do kościoła. Prostokątne drzwi z kamiennym profilem zwieńczone są półkolistym frontonem.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Malta_-_Valletta_-_Triq_il-Lvant_-_St._Lucy_02_ies.jpg/200px-Malta_-_Valletta_-_Triq_il-Lvant_-_St._Lucy_02_ies.jpg)
Ponad nim duże okno, w kształcie zbliżonym do kwadratu, zakończone lekkim łukiem. Całość dopełnia szeroki profil w kształcie półkola. Nad belkowaniem, na szerokim gzymsie trójkątny fronton o rozpiętości centralnej zatoki, z krzyżem na szczycie. Z tyłu frontonu, wznoszący się nieco ponad wysokość tego ostatniego, ozdobny mur. Całość wieńczy wysoka dzwonnica w formie pojedynczej arkady z trzema dzwonami. W niszach na jej rogach kamienne figury św. Łucji oraz św. Klary, zaś na szczycie figura św. Pawła[1][7][8].
Wnętrze
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Church_of_St._Lucy_01.jpg/170px-Church_of_St._Lucy_01.jpg)
Wnętrze kościoła jest jednonawowe, przykryte sklepieniem kolebkowym, którego łuki wspierają się na szerokim, biegnącym wokół gzymsie. Podłoga pokryta jest marmurem.
W kościele są trzy ołtarze. Na końcu prezbiterium podniesionego o jeden stopień w stosunku do reszty kościoła, w bardzo płytkiej apsydzie znajduje się ołtarz główny wykonany z marmuru. W jego nastawie ołtarzowej w stylu barokowym, oflankowanej kolumnami korynckimi, obraz tytularny Niepokalane Poczęcie pędzla XVIII-wiecznego maltańskiego artysty Ġiużeppe Pace. Przedstawia on Najświętszą Dziewicę w otoczeniu aniołów, u Jej stóp św. Klara, św. Łucja, św. Wincenty Ferreriusz oraz św. Paweł.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Church_of_St._Lucy_03.jpg/170px-Church_of_St._Lucy_03.jpg)
Postać tego ostatniego została domalowana, kiedy kościół przeszedł pod administrację kolegiaty św. Pawła Rozbitka. Po obu stronach ołtarza duże owalne obrazy: Św. Apolonia oraz Św. Agata, oba wyszły w połowie XVII wieku spod pędzla malarza ze szkoły neapolitańskiej.
Ołtarz boczny po prawej stronie od wejścia jest pod wezwaniem św. Franciszka z Paoli. Obraz w ołtarzu, przedstawiający świętego, przypisywany jest malarzowi ze szkoły Mattia Pretiego; jest wielce prawdopodobnym, że wyszedł spod pędzla Marii de Dominici.
Drugi z ołtarzy bocznych poświęcony jest św. Pascalowi Bailonowi; obraz przypisywany jest maltańskiemu artyście Rocco Buhagiarowi (1725–1808).
W kościele znajdują się również figury procesyjne wykonane z papier mâché, a to Św. Franciszek z Paoli, dzieło artysty Karlu Darmanina (1825–1909), oraz tytułowa statua Św. Łucja, dzieło gozańczyka Agostino Camilleriego (1885–1979).
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Church_of_St._Lucy_02.jpg/200px-Church_of_St._Lucy_02.jpg)
Ponad drzwiami wejściowymi znajduje się nieduża galeria organowa, zdobna w rzeźbione putti oraz muzykujące anioły. Jest tam też XX-wieczny obraz Matka Boża Pocieszenia[4][5][8][9][10][11].
W kościele przechowywane i czczone są relikwie wczesnochrześcijańskiego męczennika św. Lucydiana (Lucjana), którego szczątki sprowadzone zostały do kościoła z katakumb Pryscylli w Rzymie 7 marca 1842[3][6][8][9][11].
Kościół dzisiaj
Kościół jest obecnie dobrze utrzymany. Msze święte odprawiane są w soboty o 18:00[a][3][8].
Święto patronalne
Święto patronalne kaplicy przypada 13 grudnia[10].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
Od 27 sierpnia 2012 kaplica umieszczona jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 00523[7].
Uwagi
- ↑ W okresie pandemii COVID-19 odprawianie mszy św. zostało zawieszone do odwołania.
Przypisy
- ↑ a b Galea 2011 ↓, s. 23.
- ↑ a b c Spiteri 2000 ↓, s. 251.
- ↑ a b c Valletta (St. Paul’s Shipwreck). Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-15)]. (ang.).
- ↑ a b c Galea 2011 ↓, s. 24.
- ↑ a b c d Ferres 1866 ↓, s. 168.
- ↑ a b c John Scerri: Valletta / St. Lucy. Churches & Chapels of Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d Church of St. Lucy. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-15)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Spiteri 2000 ↓, s. 252.
- ↑ a b c Guillaumier 2003 ↓, s. 533.
- ↑ a b Galea 2011 ↓, s. 25.
- ↑ a b Mike Young: Things to do in Malta – Visit the Church of Saint Lucy. mikestravelguide.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-17)]. (ang.).
Bibliografia
- The Church of St Lucia. W: Michael Galea: Valletta. Statues, Niches, Small Churches, Public Fountains, Public Clocks, Monuments and Marble Tablets. Valletta: Allied Publications, 2011. ISBN 978-99909-3-163-1. (ang.).
- Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866. (wł.).
- St. Lucy – Valletta. W: Mikiel Spiteri: A Hundred Wayside Chapels of Malta & Gozo. Valletta: Heritage Books, 2000. ISBN 99909-93-06-8. (ang.).
- St. Lucy’s Church. W: Alfie Guillaumier: Malta’s Town and Villages. Valletta: Progress Press Co. Ltd, 2003. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).