![]() | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Wspólnota autonomiczna | |||||
Prowincja | |||||
Alkad |
Augusto Hidalgo | ||||
Powierzchnia |
100,55[1] km² | ||||
Wysokość |
8 m n.p.m. | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
928 | ||||
Kod pocztowy |
35001-35020 | ||||
Tablice rejestracyjne |
GC | ||||
Położenie na mapie Gran Canarii ![]() | |||||
Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Wysp Kanaryjskich ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |
Las Palmas (formalnie Las Palmas de Gran Canaria) – miasto w archipelagu i regionie Wyspy Kanaryjskie, w Hiszpanii, leżące nad Oceanem Atlantyckim. Jest największym miastem i stolicą wyspy Gran Canaria, prowincji Las Palmas oraz regionu Wysp Kanaryjskich (wraz z Santa Cruz de Tenerife). Jest ono położone na północnym wschodzie wyspy Gran Canaria.
Jest ósmym co do wielkości miastem Hiszpanii. Centrum administracyjne ma 381 223 mieszkańców[2] na obszarze 100,55 km²[1], natomiast zespół miejski ma 619 000 mieszkańców będąc także ósmym co do wielkości zespołem miejskim w Hiszpanii[3].
Miasto znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[4] typu półpustynnego[5], z całorocznym okresem z letnimi temperaturami. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy[6].
Zarys historyczny
Początki miasta Las Palmas sięgają roku 1478 a dokładnie 24 czerwca (dzień Świętego Jana), momentu w którym Don Juan Rejón, hiszpański kapitan rozpoczyna podbój wyspy Gran Canaria. Podbój ten rozpoczyna się w miejscu ujścia wąwozu Guiniguada, gdzie obecnie znajduje się najstarsza dzielnica miasta Vegueta.
Walka o podbój ziem przedłużyła się do pięciu lat i pochłonęła wiele istnień ludzkich, przede wszystkim ze strony krajowców, którzy pozbawieni byli środków do walki jakimi dysponowało wojsko przysłane przez stronę hiszpańską. Zakończenie podboju miało miejsce w 1483 roku wraz z przyłączeniem wyspy do korony hiszpańskiej.
Ważność miasta rosła stopniowo, przekształciło się ono w centrum administracyjne i polityczne archipelagu Wysp Kanaryjskich. Ukonstytuowało się Biskupstwo Kanaryjskie, którego obecny zasięg pokrywa prowincję Las Palmas, w której skład wchodzą trzy wyspy Gran Canaria, Fuerteventura i Lanzarote.
W ciągu pierwszych wieków swojego istnienia miasto przekształciło się w aktywny punkt ekonomiczny, dzięki handlowi trzciną cukrową. W ciągu okresu świetności miało też miejsce wiele ataków pirackich, których pasmo ciągnęło się aż do XVIII wieku.
W październiku 1595 miastu udało się odeprzeć atak Anglików, jednak cztery lata później Holendrzy dokonali podpalenia miasta.
W wieku XIX powstał port i utworzono specjalną strefę ekonomiczną (strefą wolnocłową), co zaowocowało rozwojem transportu morskiego i ożywieniem handlu. Spowodowało to również rozwój turystyki, która jest obecnie głównym źródłem finansowym wysp. W roku 1890 powstał pierwszy hotel na wyspie, Hotel Santa Catalina, który w dalszym ciągu funkcjonuje i jest jednym z najbardziej prestiżowych hoteli miasta. W rozwoju turystyki pomogło również bardzo wybudowanie i oddanie do użytku w 1957 roku portu lotniczego, który jest obecnie główną bramą wjazdową wyspy.
Klimat
Las Palmas znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[4][7] typu półpustynnego[5], z całorocznym okresem letnim. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy. Według działu badawczego Thomasa Whitmore’a z Uniwersytetu Syracuse, Las Palmas jest miastem z najlepszym klimatem na świecie[8][9].
W najchłodniejszych miesiącach roku – styczniu i lutym, średnia temperatura wynosi wokół 21 °C w dzień i 15 °C w nocy. Opady śniegu, jak i mróz nigdy nie wystąpiły. Najcieplejszymi miesiącami roku są sierpień i wrzesień ze średnią temperaturą wokół 27 °C w dzień i 21 °C w nocy. Temperatury ≥30 °C występują rzadko. Temperatura jest tutaj stabilna, występują tu małe wahania temperatury, zarówno pomiędzy dniem a nocą oraz pomiędzy kolejnymi dniami.
Las Palmas ma tylko 20 dni deszczowych rocznie z opadami ≥1mm lub 33 dni deszczowe rocznie z opadami ≥0,1 mm, licząc od bezdeszczowego okresu od maja do sierpnia do 4 dni deszczowych w grudniu. Występuje tutaj ponad 2800 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 180 h (średnio 5,8 godzin dziennie, prawie 6 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do ponad 300 h (średnio 10 godzin czystego słońca na dobę) w lipcu i sierpniu. Temperatura morza waha się od 19,1 °C w lutym i marcu do 23,4 °C we wrześniu i październiku[10].
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień [°C] | 20.8 | 21.2 | 22.3 | 22.6 | 23.6 | 25.3 | 26.9 | 27.5 | 27.2 | 26.2 | 24.2 | 22.2 | 24,2 |
Średnie dobowe temperatury [°C] | 17.9 | 18.2 | 19.0 | 19.4 | 20.4 | 22.2 | 23.8 | 24.6 | 24.3 | 23.1 | 21.2 | 19.2 | 21,1 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | 15.0 | 15.0 | 15.7 | 16.2 | 17.3 | 19.2 | 20.8 | 21.6 | 21.4 | 20.1 | 18.1 | 16.2 | 18,0 |
Opady [mm] | 25 | 24 | 12 | 6 | 1 | 0 | 0 | 0 | 9 | 16 | 22 | 31 | 151 |
Średnia liczba dni z opadami | 3.1 | 3.0 | 2.3 | 1.3 | 0.3 | 0.1 | 0.0 | 0.1 | 1.1 | 2.3 | 3.9 | 4.5 | 22,1 |
Wilgotność [%] | 65 | 66 | 64 | 64 | 65 | 66 | 65 | 66 | 68 | 69 | 67 | 68 | 66 |
Średnie usłonecznienie [h] | 184 | 191 | 229 | 228 | 272 | 284 | 308 | 300 | 242 | 220 | 185 | 179 | 2822 |
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 32 m n.p.m., nad oceanem, 1981-2010) |
Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
20,1 | 19,3 | 19,2 | 19,4 | 20,1 | 21,0 | 21,9 | 22,7 | 23,6 | 23,5 | 22,2 | 20,7 | 21,2 |
Demografia
Las Palmas liczy 379 766 mieszkańców wewnątrz centrum administracyjnego na powierzchni 100,55 km² (2015)[2]. Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Las Palmas (hiszp. Grande Área Urbana) ma 540 563 mieszkańców na powierzchni 260 km², oprócz centrum administracyjnego Las Palmas obejmuje sąsiadujące gminy Arucas, Telde i Santa Brigida[11][12]. Na obszarze tym w latach 2001-2011 nastąpił wzrost ludności o 47 687 osób, co stanowi wzrost o 9,7%[11]. Strefa miejska Las Palmas (ang. Urban Zone) ma 625 892, a funkcjonalny zespół miejski ma 636 103 mieszkańców według danych Eurostatu[13][14]. Według danych PopulationData obszar miejski Las Palmas ma 684 318 mieszkańców[15]. Na podstawie danych Demographia, zespół miejski liczy 619 000 mieszkańców będąc piątym co do wielkości zespołem miejskim w Hiszpanii po Madrycie, Barcelonie, Walencji i Sewilli[3]. Obszar metropolitalny Las Palmas obejmuje prawie całą wyspę, z liczbą ludności wynoszącą 854 747 mieszkańców na podstawie danych Eurostatu[16].
- Rozwój populacji centrum administracyjnego Las Palmas (1842-2010)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/gtd7npskgqjlei6r2mfz16oblx9sob7.png)
Miasto
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Las_Palmas_panorama.jpg/220px-Las_Palmas_panorama.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Las_Palmas_2016_25.jpg/220px-Las_Palmas_2016_25.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Playa_de_las_Canteras_2016_33.jpg/220px-Playa_de_las_Canteras_2016_33.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Triana_Major_Street-Las_Palmas_de_Gran_Canaria.jpg/220px-Triana_Major_Street-Las_Palmas_de_Gran_Canaria.jpg)
Vegueta
Vegueta jest historyczną dzielnicą miasta, wewnątrz której znaleźć możemy zabytkowe domy, Katedrę Świętej Anny, Pałac Episkopalny i Dom Kolumba, w którym rzekomo przebywał przez pewien czas Krzysztof Kolumb w drodze z Hiszpanii na zachód przez Antlantyk.
Katedra Świętej Anny jest uważana za jeden z najważniejszych zabytków Wysp Kanaryjskich. Jej budowę rozpoczęto w 1497 roku i oddano do użytku w roku 1570. W jej zaprojektowaniu wzięło udział wielu architektów, dzięki czemu odnaleźć w niej można wiele stylów architektonicznych. Posiada 13 kaplic.
Dom Kolumba składa się z kilku przyległych budynków położonych w centrum dzielnicy. Według przekazów Krzysztof Kolumb zatrzymał się tam w trakcie pierwszej ze swych podróży do Ameryki.
Kierując się w stronę północnej części miasta znajdziemy się na słynnej ulicy Mayor de Triana, wyłączonej z ruchu kołowego i posiadającej duże bogactwo architektoniczne i mnogość placówek handlowo-usługowych.
Port
Pod tym określeniem znana jest strefa, która otacza port Port Las Palmas („Puerto de la Luz y de Las Palmas”). W strefie tej znaleźć możemy Park Santa Catalina, gdzie odbywają się największe imprezy świąteczne miasta (np. WOMAD) oraz doroczny karnawał w Las Palmas. Znajduje się tam również strefa handlowa „Mesa y López” z dużą liczbą sklepów i biur. Tuż obok położona jest plaża Las Canteras, stanowiąca prawdziwe serce miasta.
Plaża Las Canteras rozciąga się na długości 4 kilometrów od placu Puntilla aż do Audytorium Alfredo Kraus. Posiada rodzaj naturalnej bariery skalnej (pochodzenia wulkanicznego) rozciągającej się w odległości ok. 100 metrów od wybrzeża, która stanowi swoisty falochron łagodzący napływ fal.
W strefie tej znajdziemy także dzielnice takie jak La Isleta, Guanarteme i Las Alcaravaneras, gdzie znajduje się druga plaża miasta o tej samej nazwie – Las Alcaravaneras.
Ciudad Jardín
Jest to dzielnica miasta znana jako najspokojniejsza strefa miasta. Uważa się ją za płuca miasta, gdyż znajduje się w niej wiele terenów zielonych, jak choćby Park Doramas, w którym odnaleźć można wiele różnorodnych okazów flory w postaci wielu drzew, krzewów i kwiatów.
Kultura
- Obiekty
- Teatro Pérez Galdós , teatr
- Teatro Guiniguada , teatr
- Auditorio Alfredo Kraus , audytorium
- El Museo Canario (Muzeum Kanaryjskie), muzeum archeologiczne
- Museo y Parque Arqueológico Cueva Pintada (Muzeum i Park Archeologiczny Cueva Pintada), muzeum archeologiczne na przedmieściach
- Museo de Bellas Artes de Gran Canaria , muzeum sztuk pięknych
- Centro Atlántico de Arte Moderno , muzeum sztuki współczesnej
- Centro de Arte La Regenta , muzeum sztuki współczesnej
- Museo Elder de la Ciencia y la Tecnología , muzeum nauki i techniki
- Museo Néstor , galeria sztuki Néstora
- Acuario Poema del Mar , akwarium publiczne
- Imprezy
- Festival Internacional de Cine de Las Palmas de Gran Canaria , międzynarodowy festiwal filmowy
- WOMAD, festiwal muzyczny
- Karnawał w Las Palmas , impreza karnawałowa
Atrakcje turystyczne
-
Katedra Kanaryjska z 1570 roku i plac Świętej Anny
-
Castillo de La Luz (pol. Zamek Światła) z 1494 roku
-
Castillo de San Francisco z 1625 roku, zrekonstruowany w 1780 roku
-
Torreón de San Pedro Mártir z XVI wieku
-
Palacete Rodríguez Quegles , pałac z 1900 roku
-
Caldera de Bandama , krater o wysokości 569 m n.p.m. znajdujący się na przedmieściach
-
Iglesia Matriz de San Juan Bautista , neogotycki kościół na przedmieściach
-
Ogród botaniczny Jardín de la Marquesa de Arucas
-
Ogród botaniczny Jardín Botánico Canario Viera y Clavijo
-
Plaża Las Canteras
-
rzeźba Lady Harimaguada
-
Pueblo Canario (complejo arquitectónico) , kompleks architektoniczny składający się z grupy domów inspirowanych tradycyjną architekturą kanaryjską
-
Koszary Colmenar (Cuartel de Colmenar), koszary zbudowane w 1530 roku
-
Castillo de Mata z 1577 roku
-
Surferzy obok plaży Las Canteras
- Inne
- Torreón de Gando , zabytkowe fortyfikacje, obecnie siedziba Muzeum Aeronautyki Wysp Kanaryjskich
Transport
Port morski Las Palmas.
Las Palmas de Gran Canaria posiada rozległą sieć komunikacyjną.
Las Palmas ma dostęp do kilku autostrady, główna GC-1 łącząca miasto z całym wschodnim i południowym wybrzeżem wyspy oraz GC-2 , GC-3 oraz GC-23 .
Guaguas Municipales to miejska firma transportowa oferująca 40 linii autobusów, które okrążają miasto wzdłuż i wszerz. Główne linie autobusowe to: 1 (Teatro – Puerto), 2 (Alameda de Colon – Puerto), 12 (Puerto – Hoya de la Plata), 30: Alameda de Colón – Santa Catalina, 17 (Teatro – El Rincón/Auditorio Alfredo Kraus), 25 (El Rincón – Campus Universitario/Tafira). www.guaguas.com
Transport pomiędzy miastami oferowany jest przez sieć autobusów Global – www.globalsu.es
Istnieje też Guagua Turística, autobus który za 15 € okrąży dla nas miasto, odwiedzając najciekawsze miejsca z wielojęzycznym przewodnikiem. Bilet ważny jest przez cały dzień, bądź 4 € jedno okrążenie dla Rezydentów Wysp Kanaryjskich.
Jako alternatywa dla autobusów funkcjonują tam taksówki, które należą do najtańszych w Europie.
Port lotniczy Gran Canaria jest piątym co do wielkości portem lotniczym Hiszpanii, w 2015 roku obsłużył 10 627 182 pasażerów[17].
Głównym portem morskim Wysp kanaryjskich jest położony w mieście port Las Palmas.
Sport
W tym mieście funkcjonuje klub piłkarski UD Las Palmas. Występuje na największym stadionie Wysp Kanaryjskich: Estadio Gran Canaria o pojemności 32 400 widzów. Funkcjonuje tutaj również CB Gran Canaria , klub koszykówki występujący w najwyższej hiszpańskiej lidze ACB. Swoje mecze rozgrywa w hali sportowo-widowiskowej Gran Canaria Arena o pojemności 11 500 widzów, największej hali sportowo-widowiskowej Wysp Kanaryjskich. Inną halą sportową jest Centro Insular de Deportes o pojemności 5200 widzów. Ponadto funkcjonuje tutaj klub futsalowy Gran Canaria FS i żeński klub koszykarski CB Islas Canarias . Real Club Náutico de Gran Canaria to jacht-klub założony w 1908 roku.
Co roku odbywa się tutaj Gran Canaria Maratón oraz w okolicy – Rajd Wysp Kanaryjskich.
Zobacz też
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/JavierBardemHWOFNov2012.jpg/100px-JavierBardemHWOFNov2012.jpg)
- Mercado de Vegueta , pierwszy targ spożywczy na Wyspach Kanaryjskich
- Dunas de Maspalomas, obszar pustynny na wyspie
- Barranco Oscuro, rezerwat przyrody niedaleko miasta
- Inagua, rezerwat przyrody
- Pico de las Nieves, najwyższy szczyt Gran Canarii
- Roque Nublo, szczyt Gran Canarii
- Obserwatorium Astronomiczne Temisas
- La Isleta , półwysep w północnej części miasta
Miasta partnerskie
San Antonio, Stany Zjednoczone
Kadyks, Hiszpania
Móstoles, Hiszpania
Salamanka, Hiszpania
Altagracia de Orituco, Wenezuela
Przypisy
- ↑ a b ISTAC, 2003
- ↑ a b c Cifras de población resultantes de la revisión del Padrón municipal referidas al 1 de enero de 2020, Boletín Oficial del Estado
- ↑ a b Demographia: World Urban Areas – Demographia, 06.2024
- ↑ a b Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
- ↑ a b World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
- ↑ a b Standard Climate Values. Gran Canaria Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
- ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
- ↑ monteleon-grancanaria.com: Gran Canaria Weather – The best climate in the world. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)].
- ↑ grancanaria.com: Geographical information. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-30)].
- ↑ a b Las Palmas average sea temperature – seatemperature.org
- ↑ a b Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).
- ↑ Dirección General de Vivienda y Suelo: Áreas Urbanas en España, 2021.
- ↑ Eurostat: Urban Audit: City Profiles – Las Palmas.
- ↑ Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas – Eurostat, 2015
- ↑ PopulationData.net: Espagne – World Gazetteer, 2015
- ↑ Eurostat: Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions.
- ↑ TRÁFICO DE PASAJEROS, OPERACIONES Y CARGA EN LOS AEROPUERTOS ESPAÑOLES 2015. aena.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. – AENA